هادی ورقایی: مشکل در کشور کمبود داده نیست، پراکندگی و عدم یکپارچگی دادههاست.
در پنل پیشگیری از زیان: تحقیقات بازار دادهمحور که در روز اول نمایشگاه اینوتکس 2025 در استیج مجموعه پارک علموفناوری پردیس برگزار شد، آقای دکتر ورقایی رئیس هیات مدیره شرکت تحقیقات بازار کالار حضور به هم رسانیدند. همچنین خانم پروشانی عضو هیئت مدیره انجمن تحقیقات بازاریابی ایران و آقای عباس عنایتی مدیر تحقیقات بازار آژانس آگاه نیز حضور داشتند.
ابتدا خانم پروشانی در خصوص انجام تحقیقات بازار توسط استارتآپها، با هزینهی کم و دیتای مفید صحبت کردند. ایشان بیان کردند: " استارتآپها بیشتر بر روی ایده و خلاقیت تمرکز دارند تا نیازسنجی و ارزیابی ایده و وظیفهی آژانسهای تحقیقات بازاریابی است که این امکان را فراهم کنند تا هزینه کمتر و سرعت بالاتر باشد زیرا ممکن است شرکتها آگاه نباشند که آیا بازار به ایدهی آنها نیاز دارد یا خیر و در ابتدا باید استارتآپ صحتسنجی شود.
در ادامه آقای دکتر ورقایی در خصوص کم بودن دیتا و گزارش در خصوص صنایع مختلف در ایران صحبت کردند و بیان شد که مشکل کمبود دیتا وجود ندارد بلکه مسئلهی مهم پراکندگی و عدم یکپارچگی دادههاست. مشکلی که وجود دارد ارتباط موجه بین علم و شرکتهای تحقیقات بازار و شرکتهای بزرگ است. به این صورت که تنها گزارشها و دیتاهای سالانه ارائه میشود و اگر این شرکتها با انبوه اطلاعات و دیتا با شرکتهای تحقیقات بازار از طریق پنلها و همایشهای سالانه ارتباط داشته باشند، مشکل کمتری پیش میآید.
آقای عنایتی در خصوص استفاده از دیتاها و هزینهی تحقیقات بازار بیان کردند: " تحقیقات بازار برای شرکتها در مقایسه با منافعی که ایجاد میکند هزینهی زیادی ندارد. به عنوان مثال اگر هر شرکت تنها یک درصد از بودجه خود را صرف تحقیقات بازار کند، در برابر ارزش و منافعی که ایجاد میشود هزینهی زیادی نخواهد بود. نکته دوم این است که در ایران دید آماری در عامهی جامعه وجود ندارد. مثلا اگر شرکتی محصولات بهداشتی و آرایشی تولید کند و برای ارتقای یک محصول نیاز به لیست داروخانهها باشد، این لیست از کجا باید تهیه شود و به همین دلیل است که در جامعه دید آماری وجود ندارد و حضور شرکتهای خارجی در تولید و ارائه خدمات میتواند برای جامعهی ما از لحاظ تکنولوژی و نوع تحلیل دستاورد داشته باشد. مثلا در بانکهای دولتی که رسیدگی به نیازهای مشتری به علت منابع دولتی در دسترس، اهمیت چندانی ندارد، همچنان بانک ملت خدمات خوبی ارائه میدهد زیرا در سالهای قبل مشاوران خارجی جهت ریبرندینگ و تحقیقات بازار در بانک ملت فعالیتهایی انجام دادند و نیاز بازار را بررسی کردند. زیرا افراد خارجی جزء اولویتها و دستورالعملهایشان بررسی آمار و دیتا میباشد. رشد برندها و کشورها نسبت مستقیم با سرانهی تحقیقات بازار دارد.
در ادامه خانم پروشانی افزودند: " ما باید از این ابزارها و تکنولوژیها استفاده کنیم اما برونسپاری هم انجام شود.
آقای دکتر ورقایی بیان کردند: " ما در این وضعیت نابسامانی که در دولتهای مختلف دیدهایم، شاهد رشد برخی شرکتها هم بودهایم. اطلاعاتی که شرکتهای بزرگ ارائه میدهند در واقع دورریز اطلاعات است که در اختیار سایرین قرار میدهند. بنابراین یک فرصت تجاری، یک شرکت باید ببیند تا وارد این بازار بشود مانند شرکتهای بزرگ تحقیقات بازار در دنیا. به عنوان مثال در سال 2007 پروژهای از دانشگاه MIT و هاروارد شروع شد به نام The Billions Prices Project که در آن اساتید اقتصاد از تمام پلتفرمها مانند آمازون، والمارت و ... دیتاها را به منظور به دست آوردن آمار تورم ملی بررسی کردند و بعد از پنج سال متوجه شدند که از دولتها برای بدست آوردن نرخ تورم بهتر عمل کردهاند و الان این پروژه دانشگاهی به یک شرکت چندین میلیارد دلاری تبدیل شده است و بهتر و سریعتر از دولتها در به دست آوردن آمار تورم عمل میکنند و آن را میفروشند. پس در اقتصاد ایران هم میتوان این مورد را انجام داد. بسیاری از شرکتهای ایران از شرکتهای خارجی درس گرفتهاند. مشکل اقتصادی در تحقیقات بازار هم وجود دارد و تنها راه برای استفاده استارتآپها از تحقیقات بازار این است که شرکتهای تحقیقات بازار باید به استارتآپها به عنوان یک فرصت تجاری دیده شود و پلتفرم، اپ و هر پروژهای برایشان تعریف شود.
خانم پروشانی در ادامه گفتند: " اول باید سرمایه و یا اسپانسر وجود داشته باشد تا بتوان هزینههای تحقیقات بازار را متحمل شد زیرا شرکتها با مشکلاتی مانند نقدینگی و درآمدزایی مواجه هستند زیرا برخی سرمایههایشان در تحقیقات بازار را کاهش دادهاند. با وجود دانش باید حمایت و پشتوانه مالی نیز وجود داشته باشد.
آقای عنایتی اظهار کردند: " مورد اول این است که خیلی از شرکتها راجع به ارزیابی پروژه، مشاوره میخواهند و عموما افر اد ایدههای جذابی دارند و یک محقق میتواند کمک کند تا شرکتهای فاکتورهای محاسبه را به درستی بررسی نمایند و نیاز به پروژههای دقیق و پرهزینه ندارند. مورد دوم این است که میتوانند به صورت اشتراکی از دیتا استفاده کنند. از شرکتهای کوچک و بزرگ خواسته میشود تا از منبع مشترک و واحدی به صورت مجزا استفاده کرد.
خانم پروشانی گفتند: " مسئله این است که شرکتها کار و اشتراک تیمی را نمیپذیرند. در کشورهای دیگر شرکتهای بزرگ، دیتاها و گزارشگیریهای اشتراکی را استفاده میکنند و در ایران این مورد را نداریم.
در پایان دکتر ورقایی گفتند: " خود تحقیقات بازار هم یک صنعت است و همین تجمیع دادهها هم میتواند در شرکتهای تحقیقات بازار انجام گیرد و هزینه را برای استارتآپها کاهش دهد. راه مهم تعامل شرکتهای تحقیقات بازار با شرکتهای با تکنولوژی بالا است و همچنین راه دیگر تجمیع و همکاری شرکتهای تحقیقات بازار برای کاستن هزینه و افزایش خدمات با یکدیگر داشته باشند.